Paul Celan 100 – 4

Bombardovani most u Černovcima

”Zbijeni u zemljane kolibe […], morali smo obavljati težak fizički rad”

Izjava pod moralnom i materijalnom odgovornošću Paula Celana Službi za reparaciju u Düsseldorfu, 10.10.1964.

Nakon napada Hitlerovih trupa na Sovjetski Savez 1941. godine i ulaska Rumunije u rat na strani Njemačke, rodnu Bukovinu zahvata nacistički teror. U Černovcima se podiže geto. Celan je svjedok deportacije svojih roditelja (prvo u logor Mihailowka u Pridnjestrovlju, zatim u Krasnopolku u Ukrajini), i sam biva interniran u radnom logoru Tăbărăşti u blizini Buzăua. U jesen/zimu 1942. dobija vijest o smrti roditelja, oca od tifusa i majke najvjerovatnije od metka u glavu. Od tog trenutka, Celan, koji preživljava, razvija sve akutnije osjećaje krivice. Njegove pjesme se grčevito bave temom smrti, a lik majke se evocira iznova i iznova.

Ulica u Černovcima nakon bombardovanja 1941. Izvor: Državni arhiv Freiburg W 134 br. 031845d / Fotografija: Willy Pragher

Deportacija Jevreja iz Černovaca, 1941.

Deprotacija Jevreja, 1941. (javni domen)

Povratak na pregled

Paul Celan 100 – 1

Paul Celan – čije je pravo ime Paul Antschel – je rođen 23. novembra 1920. u Černovcima. Sin je jedinac sitnograđanske njemačko-jevrejske porodice.

Paul Celan 100 – 2

Uz roditeljsku kuću u Černovcima u ulici Wassilkogasse br. 5, današnjoj ulici Saksaganskogo br. 3, se nižu kesteni. U multikulturalnoj prijestolnici nekadašnje krunske zemlje Bukovine, t.j. u gradu…

Paul Celan 100 – 3

Celanove prve pjesme iz 1937/38., koje su posvećene Ruth Kraft, imaju tradicionalističke karakteristike bukovinske lirike i bave se klasičnim temama kao što su ljubav i priroda. Nakon mature…

Paul Celan 100 – 5

1945. se Celan seli u Bukurešt, gdje kao urednik izdavačke kuće „Cartea Rusă“ prevodi s ruskog, francuskog i engleskog jezika. Pjesnik Alfred Margul-Sperber postaje savjetnik i mecena mladog…

Paul Celan 100 – 6

1947. godine izlaze prve Celanove pjesme, među njima i čuvena Todesfuge (Fuga smrti) u prijevodu Petrea Solomona (pod naslovom “Tango smrti”). Bukurešt u Celanu izaziva ambivalentne osjećaje…

Paul Celan 100 – 7

U decembru 1947. Celan bježi u Beč, gdje ubrzo uspostavlja veze s književnom i umjetničkom scenom. Tu upoznaje Ingeborg Bachmann, s kojom ima kratku idilu, koja će se s godinama iz nemoguće…

Paul Celan 100 – 8

Također u Beču, gdje ostaje samo sedam mjeseci, Celan pronalazi iskrene i odane prijatelje (Klaus Demus, Milo Dor, itd.) koji će uvijek biti uz njega. Pored pojedinih publikacija u austrijskim časopisima…

Paul Celan 100 – 9

U julu 1948. Paul Celan dolazi u Pariz, gdje će ostati do kraja života. U početku teško zarađuje za život, povremeno u fabrikama radi kao prevodilac, ali nastavlja studij i završava Ecole Normale Supérieure sa diplomom iz književnosti…

Paul Celan 100 – 10

1952. Celan ženi vizualnu umjetnicu Gisèle de Lestrange koja je porijeklom iz francuske aristokratije. Prvo dijete para umire preuranjeno 1953. godine, a drugo, Eric, se rađa 1955. godine. Iste godine…

Paul Celan 100 – 11

Već 1949. godine Celan, po savjetu Alfreda Margul-Sperbera, marljivo pokušava uspostaviti kontakt s bračnim parom Claire i Yvanom Goll, kojem će i prije i poslije Gollove smrti 1950. godine…

Paul Celan 100 – 12

1962/63. je Celan prvi put primljen na psihijatriju. Nakon kratkog boravka u sanatoriju slijede mnogi drugi, da bi na koncu između…