Roditeljska kuća u Černovcima

”Tek s one strane kestena je svijet”

Iz pjesme Drüben (S one strane), Der Sand aus den Urnen (Pijesak iz urni), 1948.

Uz roditeljsku kuću u Černovcima u ulici Wassilkogasse br. 5, današnjoj ulici Saksaganskogo br. 3, se nižu kesteni. U multikulturalnoj prijestolnici nekadašnje krunske zemlje Bukovine, t.j. u gradu pod jakim srednjoevropskim utjecajima, Celan prvo pohađa školu na njemačkom jeziku, a kasnije hebrejsku osnovnu školu, zatim rumunsku i ukrajinsku gimnaziju. Od 1934. godine, nakon obavljene ceremonije Bar Micve, Celanovi kontakti sa sinagogom prestaju, pri čemu se istovremeno izjašnjava protiv cionističkih uvjerenja svog oca. Pri tome Celan razvija ljevičarski orijentiran politički angažman, ali se ne radikalizira. Još decenije kasnije, prijatelji imaju lijepe uspomene prijatnog, sportskog Celana, vitkog poput „mlade johe“ koji impresionira svojim „blagim srnećim očima“ (Ilse Goldmann).

Paul Antschel, Černovci, 1941.

Pjesma Drüben (S one strane), tiposkript 1947.

Paul Celan 100 – 1

Paul Celan – čije je pravo ime Paul Antschel – je rođen 23. novembra 1920. u Černovcima. Sin je jedinac sitnograđanske njemačko-jevrejske porodice.

Paul Celan 100 – 3

Celanove prve pjesme iz 1937/38., koje su posvećene Ruth Kraft, imaju tradicionalističke karakteristike bukovinske lirike i bave se klasičnim temama kao što su ljubav i priroda. Nakon mature…

Paul Celan 100 – 4

Nakon napada Hitlerovih trupa na Sovjetski Savez 1941. godine i ulaska Rumunije u rat na strani Njemačke…

Paul Celan 100 – 5

1945. se Celan seli u Bukurešt, gdje kao urednik izdavačke kuće „Cartea Rusă“ prevodi s ruskog, francuskog i engleskog jezika. Pjesnik Alfred Margul-Sperber postaje savjetnik i mecena mladog…

Paul Celan 100 – 6

1947. godine izlaze prve Celanove pjesme, među njima i čuvena Todesfuge (Fuga smrti) u prijevodu Petrea Solomona (pod naslovom “Tango smrti”). Bukurešt u Celanu izaziva ambivalentne osjećaje…

Paul Celan 100 – 7

U decembru 1947. Celan bježi u Beč, gdje ubrzo uspostavlja veze s književnom i umjetničkom scenom. Tu upoznaje Ingeborg Bachmann, s kojom ima kratku idilu, koja će se s godinama iz nemoguće…

Paul Celan 100 – 8

Također u Beču, gdje ostaje samo sedam mjeseci, Celan pronalazi iskrene i odane prijatelje (Klaus Demus, Milo Dor, itd.) koji će uvijek biti uz njega. Pored pojedinih publikacija u austrijskim časopisima…

Paul Celan 100 – 9

U julu 1948. Paul Celan dolazi u Pariz, gdje će ostati do kraja života. U početku teško zarađuje za život, povremeno u fabrikama radi kao prevodilac, ali nastavlja studij i završava Ecole Normale Supérieure sa diplomom iz književnosti…

Paul Celan 100 – 10

1952. Celan ženi vizualnu umjetnicu Gisèle de Lestrange koja je porijeklom iz francuske aristokratije. Prvo dijete para umire preuranjeno 1953. godine, a drugo, Eric, se rađa 1955. godine. Iste godine…

Paul Celan 100 – 11

Već 1949. godine Celan, po savjetu Alfreda Margul-Sperbera, marljivo pokušava uspostaviti kontakt s bračnim parom Claire i Yvanom Goll, kojem će i prije i poslije Gollove smrti 1950. godine…

Paul Celan 100 – 12

1962/63. je Celan prvi put primljen na psihijatriju. Nakon kratkog boravka u sanatoriju slijede mnogi drugi, da bi na koncu između…