Klimtove „Fakultetske slike“ za Univerzitet u Beču
(1894-1907)
Retki su projekti u istoriji austrijske umetnosti koji su od samog početka bili podložni tolikom otporu. Alma Mater Rudolfina Hajnriha Ritera fon Ferstela dovršena je 1883. godine kao jedna od istorijskih monumentalnih građevina na bečkoj kružnoj ulici Ringštrase u stilu francusko-italijanske renesanse. Ferstel je već osmislio kako će se građevina umetnički opremiti, ali je došlo do odlaganja zbog nedostatka novca i njegove smrti 1884. godine. Godine 1894. nastavilo se sa projektom, a posao su dobili Gustav Klimt i Franc Mač – verovatno jer su do tada, kao „Umetnička kompanija“, već radili javnu dekoraciju zgrada vilhelminijskog stila na Ringštrase odnosmo različitih pozorišta u Monarhiji. Za ovaj projekat odobren je budžet od 60.000 guldena (danas oko 400.000 evra).
Predlozi izgleda za centralnu sliku i četiri slike fakulteta predstavljeni su 1898. godine komisiji za umetnost Ministarstva prosvete i „umetničkoj komisiji“ univerziteta. Mačov nacrt za srednju sliku „Pobeda svetlosti nad tamom“ i za fakultetsku sliku „Teologija“ nisu dobili primedbe. Nasuprot tome, Klimtovi predlozi za fakultetske slike „Medicina“, „Pravo“ i „Filozofija“, naišli su isprva na otpor. Od obojice umetnika traženo je da prilagode stil, što je za Klimta značilo umetnički korak unazad.
Klimtova radikalna umetnička promena od historizma u makartovskom stilu do austrijske verzije Art Noveau – bečke secesije – dogodila se između kraja 1890-tih i svetski poznate slike „Poljubac“ koja je nastala 1907. godine. Tradicionalni znakovi i simboli u reprezentaciji alegorija, koji su vekovima bili razumljivi, napušteni su u korist novih umetničkih rešenja. Klimt je 1899. gotovo vizionarski na svojoj slici „Nuda Veritas“ zapisao reči Fridriha Šilera: „Ako ne možete svima ugoditi svojim delom i umetničkim delom, ugodite nekolicini. Ne valja kada se mnogima dopadate.“
Svako javno prikazivanje Fakultetskih slika, koje je Klimt u velikoj meri dorađivao nekoliko puta sve do 1907, izazivala je polemike između ljubitelja i kritičara njegove umetnosti. Profesorski kolegijum podneo je peticiju Ministarstvu prosvete protiv postavljanja Klimtovih slika u Univerzitetskoj sali. Klimtova prijava za profesora na Akademiji likovnih umetnosti bila je nekoliko puta odbijena. Gustav Klimt konačno je raskinuo ugovor iz 1905. i vratio Ministarstvu honorar od 30.000 kruna (danas oko 162.000 evra) uz podršku svog mecene Augusta Lederera. Kao rezultat toga, njegove Fakultetske slike mogle su postati vlasništvo javnih i privatnih kolekcija. Tri Fakultetske slike poslednji put su prikazane 1943. godine povodom Klimtove izložbe izložbenom prostoru Fridrihštrase (nekadašnja Secesija). Zbog opasnosti od bombardovanja Beča, umetnička dela preseljena su u dvorac Imendorf u Donjoj Austriji. Zajedno sa mnogim drugim Klimtovim slikama, Fakultetske slike sagorele su poslednjih dana rata prilikom povlačenja nemačkih trupa.
