Klimt i Bečka secesija

(1897-1905)

Osnivanje Bečke secesije važi za prepoznatljivi znak umetničke obnove u „Beču oko 1900. godine“ i kao trenutak rađanja Bečkog jugendstila. Nezadovoljni tadašnjom izložbenom politikom i ohrabreni prethodnim osnivanjima secesije u Parizu i Minhenu, 23 umetnika, a među prvima Gustav Klimt, Jozef Hofman, Jozef Maria Olbrih, Kolo Mozer i Karl Mol, napustili su u maju 1897. godine do tada vodeću „Zadrugu likovnih umetnika Beča“ koju je umetnički obeležio lik Hansa Makarta, da bi formirali „Udruženje likovnih umetnika Austrije – secesija“. Secessio znači razdvajanje, i predstavlja odvajanje od istorijskih i akademskih tradicija. Secesionisti se umetnički orijentišu prema internacionalnoj moderni. Simbolistička i strogo formalna nastojanja, tendencija ka površinskom načinu oblikovanja i uticaj istočne Azije su bile bitne karakteristike ove nove „stilske umetnosti“.

 Gustav Klimt je bio prvi predsednik udruženja i napravio je i sam jedan nacrt za izložbenu zgradu [1]. Takođe je koncipirao i plakat za prvu izložbu 1898. godine, koji, posmatran od božije zaštitnice umetnosti Atine, predstavlja mladog Tezeja u borbi protiv Minotaura, i simbolizuje raskol između secesije i istorijskog balasta tradicije. Zbog skoro potpuno golog Tezeja, država je cenzurisala plakat, koji je Klimt potom morao da „kašira“ sa dodatnim drvećem [4]. Godine 1898. otvorena je prominentna kuća kod pijace, podignuta od Jozef Marije Olbriha, koju sve do danas stanovnici Beča sa ljubavlju nazivaju „Krauthappel“. Preko belog kvadra, koji nalikuje hramu, izdiže se raskošna kupola sa preko 300.000 pozlaćenih lovorovih listova. Citat kritičara umetnosti Ludviga Havezija „Svakom vremenu njegova umetnost, svakoj umetnosti njena sloboda“ postao je izreka secesionista i krasi ulazni portal [2-3].

Secesija je u periodu između 1897. i 1905. godine organizovala 23 izložbe koje su utirale put daljem umetničkom razvoju, i upravo secesiji treba zahvaliti što je savremena umetnost iz Evrope, i to između ostalog dela Sezana, Monea, van Goga, Rodena, Munka ili Hodlera, u to vreme mogla da se vidi u Beču. Izložbe su bile propraćene umetnički izvanrednim plakatima, neobično izrađenim katalozima i uređenjem prostora, čija geometrijska i jasna koncepcija

do danas oduzima dah posmatračima [5-6]. U časopisu „VerSacrum“ („Sveto proleće“), koji je redovno izdavan između 1898. i 1903. godine, pored priloga iz oblasti književnosti i umetnosti, u prvom planu je stajao grafički izraz za koji su članovi slali naslovne vinjete i dekorativne nacrte [7]. Nakon internog konflikta u vezi sadržajnog uređenja secesije, Gustav Klimt je rane 1905. godine zajedno sa takozvanom Klimtovom grupom napustio ovo udruženje. Bez njega, sjajan niz izložbi se prekinuo.

Klimt sa članovima secesije, 1902.

Skica za zgradu secesije, 1897., privatan posed

Klimt lično (1862-1883)

Gustav Klimt je rođen u vremenu koje je nosilo pečat historizma a koje je vodilo ka moderni. Njegova porodica je živela u skromnim uslovima. Otac, Ernst Klimt (1834-1892), sa svojih osam godina zajedno sa roditeljima se preselio iz severne Bohemije u Beč i školovao za...

Klimt i „Umetnička kompanija“ (1883-1892)

Friz u muzeju Kunsthistorisches, Beč, 1890/91Na osnovu dotadašnje dobre saradnje u okviru škole primenjene umetnosti, Gustav Klimt, Ernst Klimt (1864-1892) i Franc Mač (1861-1942) su 1883. godine oformili „Umetničku kompaniju“. Njihovo identično stručno i stilsko...

Klimtove „Fakultetske slike“ za Univerzitet u Beču (1894-1907)

Retki su projekti u istoriji austrijske umetnosti koji su od samog početka bili podložni tolikom otporu. Alma Mater Rudolfina Hajnriha Ritera fon Ferstela dovršena je 1883. godine kao jedna od istorijskih monumentalnih građevina na bečkoj kružnoj ulici Ringštrase u...

Klimtovi pejzaži (1898-1917)

-Naročito poznat po svojim alegorijama i damskim portretima, Gustav Klimt se prilično kasno posvetio slikanju pejzaža. Prvi radovi ovog likovnog roda potiču iz 1898. godine [1], kad je već bio predsednik tek osnovane Bečke secesije. Zamršena kulturnopolitička...

Klimt i crtanje

Zagrljeni par (studije za „Beethovenfries“), 1902., muzej Leopold, BečProfil devojke sa šeširom i pelerinom,1897/98., muzej Leopold, BečDevojka dok oblači čarape, 1908/09., muzej Leopold, BečDevojka dok oblači čarape, 1908/09., muzej Leopold, BečKlimtovi crteži su...

Betovenov friz Gustava Klimta (1902)

Beethovenfries, uža strana: Neprijateljske sile, bolest, ludilo, smrt, požuda, strast, nesrazmernost, briga koja izjedaKao jednu od važnih izložbi Bečke secesije treba pomenuti 14. izložbu (15. april – 27. jun 1902), koja je te 1902. godine u potpunosti bila posvećena...

Klimtove mecene u „Beču oko 1900. godine“

Alma Mahler, 1899Friederike Beer-Monti, 1913Eugenia PrimavesiBerta Zuckerkandl,1908Moderna trgovina umetničkim delima u Beču se razvila tek relativno kasno, tako da je usled toga lični odnos između umetnika i kolekcionara mogao duže da se očuva. U Beču su oduvek...

Klimt i palata „Stoklet“ (1904-1909)

IščekivanjeDrvo životaIspunjenjeDrvo života„Zdanje Stoklet je zaista veoma, veoma lepo. Fotografije ne mogu da dočaraju njegov prizor ili predstavu o njemu. I bašta je lepša od svih očekivanja [...] I kada prolazim kroz taj prostor – javlja se najsnažnije sećanje na...

Klimtov „zlatni period“ (1903/05-1911)

Portret Adele Bloh-Bauer I, 1907., nova galerija, NjujorkUmetnost Gustava Klimta nije svakome bila dostupna. Ljudi koji su ga angažovali su uglavnom bili muškog pola i pripadali su višem sloju građanstva. Dela čija izrada mu je poveravana bila su ogledalo Bečkog...

Klimt i Emili Flege

Gustav Klimt i Emilie Floge u bašti Vile Oleander, 1910Gustav i Emilie u veslaču, 1909Između 1902 i 1904, Gustav Klimt je nacrtao portret Emili Flege, za koju je od njihovog upoznavanja 1890-ih godina ostao vezan do kraja života. Ova slika prodata je još 1908. godine...

Klimt i izložba „Kunstschau“ (1908/1909)

Žig za umetničku predstavu 1908., muzej Leopold, Beč1908. godine, car Franjo Josip je „svečanom povorkom u slavu carskog jubileja“ obeležavao 60- u godišnjicu od svog dolaska na presto. Razni umetnici su učestvovali u uređivanju ove svečane povorke, a to je učinio i...

Klimt i prikazi životnog ciklusa (1903-1915)

Smrt i život, prvi prikaz, 1910/11., muzej Leopold, BečNada II, 1907-1908., muzej modernih umetnosti, NjujorkNada I, 1903/04., nacionalna galerija u Kanadi, OtavaPored reprezentativnih portreta dama iz društvenog života Beča i inovativnih slika pejzaža iz regiona...

Klimtov poslednji atelje (1912-1918)

Gustav Klimt je radio skoro 20 godina u ateljeu usred obrasle bašte u Jozefštatu. Nakon demoliranja te zgrade, uz pomoć svog kolege umetnika Feliksa Albrehta Herte od 1912. godine pronalazi očaravajuću kućicu sa velikom baštom u XIII. Bečkom okrugu, u ulici...