Klimt i „Umetnička kompanija“
(1883-1892)
Friz u muzeju Kunsthistorisches, Beč, 1890/91
Na osnovu dotadašnje dobre saradnje u okviru škole primenjene umetnosti, Gustav Klimt, Ernst Klimt (1864-1892) i Franc Mač (1861-1942) su 1883. godine oformili „Umetničku kompaniju“. Njihovo identično stručno i stilsko obrazovanje rezultiralo je veoma brzom i produktivnom saradnjom, nijedan od njih trojice se u to vreme nije smatrao samostalnim slikarem. Trio je bio umetnički orijentisan prema traženom stilu historizma tj. prema Hans Makartu, koji je preminuvši ostavio rupu u započetom, nešto što je sada trebalo popuniti.
Njihovi nastavnici iz škole primenjene umetnosti, Julius Laufberger (1864-1892) i Viktor Berger (1861-1942), povezali su braću Klimt i Mača još za vreme školovanja sa mnogobrojnim potencijalnim poslodavcima. Fabrikant srebrnih proizvoda, Mihael Marković, im je u 6. Bečkom okrugu, Sandvirtgase 8, dao prvi atelje na korišćenje. Obzirom da nije tražio nikakvu najamninu, trio bi se revanširao nacrtima za novi nakit. Arhitektonski biro Felner & Helmer, jedan od vodećih poslodavaca, angažovao je „Umetničku kompaniju“, između ostalog, da umetnički opremi gradsko pozorište u Rajhenbergu (Liberek, 1882/83), Fiumi (Rijeka, 1884/85) i Karlsbadu (Karlovi Vari, 1886). Od 1885. godine bili su aktivni i u Beču, gde su 1886/88. godine oslikali tavanicu novog Dvorskog pozorišta „Burgtheater“, osnovanog od strane Gotfrida Sempera i Karla fon Hazenauera, na stepeništima na temu istorijata razvoja ovog pozorišta. Za to delo su 1888. godine dobili Zlatni krst zasluge sa krunom na crvenoj traci.
Pre rušenja starog Dvorskog pozorišta, Klimt i Mač su bili angažovani da oslikaju gledalište. Oko 150 pripadnika bečkog društva i razne slavne ličnosti Dvorskog pozorišta su pri tome predstavljeni na slici koja je dovršena 1888. godine [4]. 1890. godine su za tu sliku nagrađeni ”Carskom nagradom”, koja je po prvi put dodeljena, u visini od 400 dukata (danas otprilike 25.500 evra), a potom su angažovani da umetnički opreme stepenište u Muzeju istorije umetnosti [5]. ”Umetnička kompanija” i Gustav Klimt su se nakon toga pozicionirali kao uspešni slikari I stručnjaci za umetničko opremanje prostora, i postali članovi ”Zadruge likovnih umetnika Beča”.
1892 godine umiru Gustavov otac i njegov brat i saradnik Ernst. Zbog tog gubitka Klimt zapada u umetničku krizu i počinje umetnički da menja pravac, što je iste godine, odmah nakon preseljenja u novi atelje u 8. Bečkom okrugu, Jozefšteter štrase 21, dovelo do raspada ”Umetničke kompanije”. Prava saradnja između Klimta i Mača se okončala neformalno, stilske razlike su postajale sve očiglednije, što se naročito manifestovalo u izvedbi fakultetskih slika za Bečki univerzitet. Gustav Klimt je 1905. godine prekinuo rad na fakultetskim slikama, rad koji je zadobio veliku javnu pažnju, i distancirao se od javnih poslodavaca. Privatni kolekcionari i mecene istupili su sad u prvi plan kao kupci njegovih portreta i pejzaža.
Gustav Klimt, 1902
Ernst Klimt, 1888
Franz Matsch, 1936
Pozorište u Taormini, 1886-1888., pozorište „Burgtheater“, Beč
Gledalište u starom pozorištu „Burgtheater“, 1888.
Klimtov atelje u ulici Josefstädter Straße, 1912.
Beču Egipatska umetnost (Nekbet), 1890/91., muzej istorije umetnosti, Beč