Dom rodzinny w Czerniowcach

Dopiero za kasztanowcami jest świat

z wiersza Drüben, z tomu Der Sand aus den Urnen (1948)

Dom rodzinny przy Wassilkogasse 5 (obecnie Saksahankoho 3) otaczają kasztanowce. W Czerniowcach – wielokulturowym mieście, które do niedawna pełniło funkcję stolicy kraju koronnego Austro-Węgier, pozostawało więc w orbicie Europy Środkowej – Celan uczęszcza najpierw do szkoły niemieckojęzycznej, następnie do szkoły hebrajskiej, później zaś do gimnazjum rumuńskiego i ukraińskiego. Wraz z ceremonią bar micwy w roku 1934 kończą się jego kontakty z synagogą, sprzeciwia się też jednak syjonistycznym przekonaniom ojca. Sympatyzuje z lewicą, choć bez radykalizmu. Kilka dekad później przyjaciele wspominają go jako swobodnego, wysportowanego młodzieńca o pięknych, „sarnich oczach”, smukłego niczym „młoda olcha” (Ilse Goldmann).

 

Paul Antschel, Czerniowce, 1941

Wiersz Drüben, maszynopis, 1947

Paul Celan 100 – 1

Paul Celan – a właściwie Paul Antschel – przychodzi na świat 23 listopada 1920 w Czerniow-cach. Jest jedynym dzieckiem swoich …

Paul Celan 100 – 3

Pierwsze wiersze Celana pochodzą z lat 1937-1938 i poświęcone są Ruth Kraft. Wykazują tra-dycjonalistyczne cechy liryki bukowińskiej …

Paul Celan 100 – 4

Po ataku wojsk Hitlera na Związek Radziecki w roku 1941 i przystąpieniu Rumunii do wojny po stronie Niemiec, w Bukowinie zapanowuje terror…

Paul Celan 100 – 5

W roku 1945 Celan przenosi się do Bukaresztu, gdzie jako redaktor wydawnictwa Cartea Rusă tłumaczy z rosyjskiego, fracuskiego i angielskiego…

Paul Celan 100 – 6

W roku 1947 ukazują się pierwsze wiersze Celana, między innymi słynna Fuga śmierci w prze-kładzie Petre Solomona (jak Tango śmierci). Bukareszt budzi w Celanie …

Paul Celan 100 – 7

W grudniu 1947 Celan ucieka do Wiednia, gdzie wkrótce nawiązuje kontakt ze środowiskiem literackim i artystycznym. Tutaj poznaje Ingeborg Bachmann, z którą przeżywa …

Paul Celan 100 – 8

Także w Wiedniu, gdzie Celan przebywa jedynie siedem miesięcy, znajduje prawdziwych, od-danych przyjaciół (takich jak Klaus Demus i Milo Dor), którzy …

Paul Celan 100 – 9

W lipcu 1948 Paul Celan przybywa do Paryża, gdzie osiądzie na resztę życia. Z początku trudno mu zapewnić sobie utrzymanie, pracuje dorywczo w fabrykach …

Paul Celan 100 – 10

W roku 1952 Celan żeni się z graficzką Gisèle de Lestrange pochodzącą z arystokratycznej fran-cuskiej rodziny. Ich pierwszy syn umiera w roku 1953 zaraz …

Paul Celan 100 – 11

Już w roku 1949, za radą Alfreda Margula-Sperbera, Celan nawiązał kontakt z poetą Yvanem Gollem i jego żoną Claire. Tłumaczył szereg wierszy Golla, zarówno przed…

Paul Celan 100 – 12

Na przełomie lat 1962-1963 Celan po raz pierwszy trafia do kliniki psychiatrycznej. Po krótkim pobycie w sanatorium nadchodzą kolejne, tak że w latach 1962-1069…